Materiały do etnografii Słowian zachodnich i południowych. Cz. III Słowiańszczyzna południowa. Dzieła wszystkie, t. 59/3. Z rękopisów i ze źródeł drukowanych zebrała i opracowała E. Millerowa. Opracowanie filologiczne pieśni przysłów M. Jakóbiec-Semkowowa, opracowanie muzykologiczne D. Pawlakowa. Poznań 2001. Ss. CIV, 326, ilustr.

Tom 59/3 DWOK dostępny jest w postaci cyfrowej na portalu polona.pl

Zasadniczy zrąb tomu stanowi zbiór 247 pieśni i melodii serbskich, słoweńskich i chorwackich. Największą wartość mają tu 42 zapisy własne Kolberga, dokonane ze słuchu w czasie pobytu na tych ziemiach w roku 1857. Sporządzone przez wykształconego muzyka, obeznanego z notacją folkloru, w okresie, gdy melodie Słowian południowych notowano zupełnie sporadycznie, są jednymi z najwcześniejszych zapisów w dziejach dokumentacji folkloru muzycznego Słowenii i Chorwacji. Pozostałe pieśni zaczerpnął Kolberg ze zbiorów drukowanych, dziś trudno dostępnych i mało znanych także w byłej Jugosławii. Cenne są w tym zbiorze ze względu na swoją genezę i szacowną metrykę zapisy 11 tekstów pieśni, sporządzone w latach 1828-1829 przez Andrzeja Kucharskiego, polskiego słowianoznawcę i filologa.

Na uwagę zasługuje także zbiór 500 słoweńskich przysłów, które zachowały się w kopii Kolberga poza jego archiwum, w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej. Zbiorek ten, opublikowany wcześniej w 1832 roku w niedostępnym w Polsce periodyku w Lublanie, wydobyty został przez Kolberga z materiałów po Emilu Korytce, polskim zesłańcu politycznym, jednym z pierwszych badaczy kultury ludowej Słowenii. Zarówno osobą, jak i dorobkiem Korytki Kolberg interesował się szczególnie, co scharakteryzowane zostało we wstępie do tomu.

Obszerna, zebrana przez Kolberga bibliografia, dotycząca ziem byłej Jugosławii, dowodzi rozległości i trwałości jego zainteresowań słowianoznawczych, a także dokumentuje żywotność problematyki słowiańskiej w polskiej nauce i kulturze XIX wieku. Uzupełniające zrąb źródłowy aneksy, w których zebrano związane z publikowanymi pieśniami artykuły Kolberga o życiu i kulturze muzycznej Słowian południowych, pozwalają lepiej interpretować materiał zawarty w tomie, a także stanowią świadectwo popularyzowania przez Kolberga na gruncie polskim wiedzy o dziejach i rozwoju muzyki słowiańskiej.